Videokaart: de functie en verschillen tussen dekstop mobiele en geïntegreerde graphics

Videokaart functie

Grafische kaart, gpu, videokaart, 3dkaart, dit zijn allemaal benamingen voor een chip met dezelfde functie. De videokaart is in eerste instantie de verbinding tussen de computer en het beeldscherm. Dankzij ze chip kan er een beeldsignaal naar de monitor worden gestuurd en dus een beeld worden weergegeven.

Videokaarten zijn er in allerlei formaten die variëren van een in de processor geïntegreerde chip tot bakbeesten van wel 27 centimeter lang. Dit grote verschil wordt verklaard door de tweede functie van de grafische kaart; het assisteren bij berekeningen. Een grafische kaart heeft vaak tientallen keren meer rekenkracht dan de allersnelste processor. Dit komt doordat een grafische kaart honderden en soms wel duizenden rekeneenheden heeft die tegelijk aan een taak kunnen werken.

De videokaart wordt behalve voor rendering (3d games) ook steeds meer ingezet voor andere zaken zoals internetten (browser acceleratie), HD videoweergave (hardware decoding) en het encoderen van videos (CUDA, Nvidia shadowplay).

Integrated, dedicated en mobile graphics

Elke computer heeft een videokaart nodig. Zonder videokaart is er immers geen mogelijkheid om een monitor aan te sluiten. Voor het gros van de gebruikers volstaat een relatief simpele beeldweergave. Voor deze groep consumenten bestaan gpu’s met een beperkte rekenkracht.

Integrated Graphics (igp)

Geïntegreerde grafische kaarten werden vroeger op het moederbord geplaatst. Sinds 2011 bevat een vrijwel elke processor een ingebouwde grafische chip.

Op het plaatje is een Intel Sandy Bridge quad core processor uit 2011 te zien. Ongeveer 20% van de volledige processor wordt dus ingenomen door de “Processor Graphics“; de gpu! Zolang op het moederbord een monitor aansluiting is geplaatst is het dus niet langer noodzakelijk om een losse grafische kaart aan te schaffen.

Dedicated Graphics (Desktop)

De losse GPU’s zijn een stuk groter en sneller. Deze kaarten zijn in sommige gevallen meer dan 25cm lang en verbruiken tijdens piek belasting meer dan 225 Watt. Dit is tegenwoordig meer dan 3x het verbruik van een snelle processor. Deze kaarten zijn vooral bedoeld om games mee te spelen. Ze zijn verkrijgbaar vanaf €90 tot meer dan €500 euro. Kaarten goedkoper dan €90 euro zijn over het algemeen niet echt sneller dan de integrated graphics. De prijs van een kaart is afhankelijk van de prestatie. Rond de €150 euro heeft u een goed presterende kaart met een goede prijs/prestatie verhouding. Kaarten boven de €200 euro bieden steeds minder prestatie voor elke euro die meer wordt uitgegeven.

Mobile Graphics

Mobiele videokaarten worden toegepast in laptops en zijn over het algemeen 50% langzamer dan de desktop variant. Dit wordt gedaan om stroom te besparen. Losse grafische kaarten zijn vooral interessant voor gamers. Mobiele grafische kaarten zijn momenteel zelden achteraf te vervangen, let dus op bij aankoop van uw laptop!

Prestatie verschillen Integrated, dedicated en mobile graphics

Het type videokaart heeft grote invloed op de maximaal haalbare prestaties. De volgende figuur is een selectie van de populairste videokaarten uit de Steam Hardware Survey:

In dit overzicht worden de verschillen tussen de soorten vrij snel duidelijk. De snelste geïntegreerde videokaart scoor slechts 712 punten. De snelste mobiele videokaart scoort met 4231 bijna 6x beter. Hier houdt het echter niet op, de snelste desktop grafische kaart scoort met 8860 punten nog eens twee keer beter!

Overlap tussen de soorten videokaarten

Er is echter wel sprake van overlap. Een dure mobiele videokaart kan sneller zijn dan een desktop videokaart. Bij gelijke prijs zal de mobiele videokaart echter nooit zo snel worden als een desktop videokaart. Dit komt omdat een computer nu eenmaal meer stroom mag gebruiken dan een laptop en bij de prestaties per watt identiek zijn binnen dezelfde generatie. Meer vermogen levert dus simpelweg betere prestaties op.

Tegenwoordig kan een geïntegreerde videokaart (igp) zelfs sneller zijn dan een goedkope losse videokaart. Door de inhaalslag van Intel en AMD is het instapsegment van videokaarten eigenlijk overbodig geworden (<€80). Instapkaarten zoals de Geforce GT 620M en de Geforce GT 630 zijn totaal niet meer interessant.

In principe is er binnen elke categorie voldoende te kiezen, maar voor de aller beste prestaties is alleen de losse videokaart een optie. Welke variant u nodig heeft wordt in het volgende artikel besproken.

Welk type GPU heeft u nodig?

De keuze voor de grafische kaart hangt in de eerste plaats af van de functie en in de tweede plaats van het budget.

Simpel gezegd: als u nooit een 3D game speelt dan heeft u geen grafische kaart nodig. Geïntegreerde grafische kaarten volstaan prima voor de gemiddelde gebruiker. Er moet echter niet te veel verwacht worden van de grafische prestaties in games. Een losse grafische kaart is en blijft vele malen krachtiger. Indien u ooit van plan bent een game te spelen is het dan ook aan te raden een losse grafische kaart aan te schaffen.

PcInside publiceert zo nu en ook een artikel met de beste videokaarten per budget.